بخش ۲۵

جلایر! بر دعا ختم سخن کن

ثنای شاه در هر انجمن کن

اگر حد ثنای او نداری

بقایش خواه از قیوم باری

خداوندا وجودش از مکاره

نگه داری ز آسیب ستاره

همه آمال اورا کن میسر

به حق شافع صحرای محشر

حسودش دل غمین خونین کفن باد

به عالم خوار در هر انجمن باد

جلایر! هر که دولت خواه باشد

به او خوبی خدا هم راه باشد

چه غم داری ثناخوانی تو بر شاه

ز لطف شاه کارت هست دل خواه

جلایر نظم خوش رفتار آور

سخن چون لولو شهوار آور

دُر ناسفته پر کن دامن خویش

نثار راه شه کن از کم و بیش

حکایت کن یکی از عقل و از جهل

کجا عاقل شمرده جهل را سهل

اگر قابل نباشد ذات انسان

یقین بدتر بود از جنس حیوان

اگر تخم گلی در شوره زاری

بکاری، گل نیارد غیر خاری

اگر خور شد مربی بهر اشیا

به شوره‌زار سعیش هست بی جا

بجز خاری نروید از زمینش

خبیثان را خبیث است همنشینش

نبات از روی ریشه سبز گردد

ز اصل خویش هرگز برنگردد

گذر زین نقل و رو سوی قلمرو

مگو از کهنه، نظمی ساز از نو

همه اهل قلمرو جامه صد چاک

ز ظلم عامل بی شرم و بی باک

کلانتر با همه عمال و عباد

به اردو آمده با شِکوِه و داد

به خاک پای شه کردند عرضی

چه عرضی؟ چون که بود از جمله فرضی

که صیت عدل تو از مه به ماهی

رسیده، داده احکامت گواهی

نه ما از جمله اخلاص کیشیم

دعا گوییم و از خُدّام پیشیم

نه ما یکسر وظیفه‌خوار شاهیم

همه خدمتگزار و بی گناهیم

دعا گوئیم بر ذات شهنشاه

همه روز و همه سال و همه ماه

شهنشه داده بر کل اختیارت

عدالت هست در عالم شعارت

رعایا و برایا راضی از شاه

نموده دست ظلم از جمله کوتاه

عطا کردی به هرکس یک قراری

بدادی ز اقتضای ملک داری

ولایت را سپردی بر برادر

که بودی هم چو جان پیشت برابر

به زیر حکم او فرمان ندادی

دَرِ عدل و کرم بر ما گشادی

همه شاکر، دعاگو، شاد گشتیم

به ظاهر از ستم آزاد گشتیم

یکی از نوکران آشتیانی

که دارم شکوه‌ها زان داستانی

رئیسش ساختی بر پیر و برنا

ز حکمت گشت او بر ما توانا

شبان شد بر غنم خوش گرگ پیری

ز حق بیگانه وز شیطان دلیری

لباس میش در بر گرگ عاصی

خلایق ایمن از او بی هراسی

چو فرصت یافت دندان تیز کرده

به قصد مال و جان صد خیز کرده

چو خیزد کبک، پیش او شود مات

شنیده‌ستی ز من این را به کرات

به خون بی گناهان دسترس شد

ز نخوت مست گشت و خود عسس شد

خیانت بر ولی‌نعمت نموده

دَرِ ظلم و ستم یکسر گشوده

قرار آنچه بدادی از ره جود

به هر یک باب عدلی گشته مسدود

شر و شلتاق کارش صبح تا شام

گروهی نزد او هم مفسد و خام

سرانجام خلایق آخر کار

ز هم پاشید آن میشوم غدار

تو مپسند ای شها این بدعت نو

که دزدی حکم راند بر قلمرو

نداند نام ام و باب و خویشش

ندارد شرم، اینست رسم و کیشش

به حق آن خدای ذات بی چون

که از امرش به گردش هست گردون

به عرض و داد ما رس از عدالت

بدار اندیشه از روز قیامت

چون بشنید این سخن آن شاه عادل

تمیزی داده حرف حق ز باطل

ز خویشان بود یحیی خان در این گاه

برابر ایستاده خدمت شاه

بشد حکمش که آن زشت دغل را

به اردو آورد آن پر خلل را

رقم صادر شد و گشت او روانه

همی پیموده ره روز و شبانه

همدان نارسیده این حکایت

شنید او از بدایت تا نهایت

چو مجرم بود خوفش در دل افتاد

ز فکر و غصه چون خر در گل افتاد

پس آنگه باز از خامی فراری

ز بدبختی نموده اختیاری

ره امید را گم کرده یکسر

برفت اندر بروجرد از ملایر

حسام السلطنه آگه زکارش

پریشان دید یک سر روزگارش

بگفت: ای بی خبر بدبخت بدکار

نداری هیچ ازین کردار خود عار؟

کس از امیدگاه خود گریزد

که خون خود به دست خود بریزد؟

خلایق را پناه و ملجأ آنجا

فرار تو حقیقت هست بی جا

که یحیی خان رسیدش پس ز دنبال

بدیدش شومی و بدبختی حال

بگفت: ای نابکار خائن شاه

چرا گشتی ز احسان‌ها تو گم راه؟

ندیدم چون تو کافر نعمت ای مرد

ز مولا رو مگردان زود بر گرد

اگر تو تشنه‌ای این ره سراب است

محال است آب و سعیت ناصواب است

بجز نیکی و احسان‌ها چه دیدی

که چون دیوانگان از او رمیدی؟

ندانی عظم و شحم و پوست و مویت

از این پرورده شد؟ لعنت به رویت!

فراموشت شد این الطاف یک بار

که روگردان شدی در آخر کار؟

همه دیدند و دانندت چه بودی

به آذربایجان چون پا گشودی

کنون چون طاغیان گمراه و سرمست

دم شیر ژیان بگرفته در دست

به خون خویش آلودی تو دستت

زیان‌کاری، نه سودست این که هستت